Repertoar orkestra

 

 

 

Vođeni tematskim celinama odlučujemo se za adekvatan izbor kompozicija. Repertoar orkestra direktno oslikava njegovo umetničko opredeljenje, pod vođstvom nastavnika. Pre svega, kompozicije biramo prema muzičkom, intelektualnom, kulturnom i interpretacionom nivou učenika. Kao što je i u prethodnom poglavlju opisano, kompozicije treba da budu i edukativnog karaktera. Što zanači da učenici, svirajući ih, upoznaju muzičke karakteristike raznih epoha, područja i stilova. Kompozicije treba da budu raznovrsne i po pitanju tonaliteta, taktova, karaktera i oblika. Treba da budu i prigodne za izvođenje na instrumentima dečijeg, odnosno školskog orkestra. Sa druge strane, kompozicije treba da budu primerene događajima i manifestacijama na kojim orkestar nastupa. Pored edukativnog, to je drugi faktor o kome vodimo računa prilikom izbora kompozicija.

     Repertoar predstavlja spoljašnju sliku orkestra. Kolege na poslu, direktor, publika, učenici, ne zalaze u kompletnu problematiku organizacije orkestarskog rada. To je posao nastavnika muzičke kulture koji vodi orkestar. Njima je bitno samo ono što čuju kao finalan proizvod dugotrajnog rada, a to je izvođenje kompozicija na javnim nastupima. Oni, po izboru kompozicija (repertoara), naravno i po njihovoj interpretaciji, ocenjuju rad i kvalitet orkestra i nastavnika koji ga vodi. Zato je veoma bitno i u kakvoj sredini se nalazi osnovna škola, kako bi izvođene kompozicije bile prihvaćene od strane izvođača i publike. Na prvom mestu, kompozicije treba da budu interesantne i prihvatljive učenicima koji su ušli u sastav orkestra, kako bi uživali svirajući ih i sa vedrim raspoloženjem dolazili na probe orkestra. Repertoar treba prilagoditi sredini u kojoj orkestar nastupa i radi, ali sve kompozicije mora da zadovolje i određeni estetski i kulturno-umetnički, muzički nivo. Izbor kompozicija treba da bude takav, da kompozicije budu slušljive, i uvek malo ispred prosečnog kulturno-umetničkog nivoa sredine. Na taj način, postupno i "neprimetno", podižemo kulturno-umetničke kriterijume sredine u kojoj orkestar nastupa. Zbog toga se opredeljujem za kompozicije koje su manje-više poznate i mogu se često čuti na radiju, televiziji, na filmu, u crtanim filmovima (što je učenicima najpoznatije), u reklamama i drugim mestima, odnosno kompozicije koje su i učenici i publika već negde čuli.

     Naravno, da nijedna kompozicija ne može u potpunosti da zadovolji sve gore pomenute elemente. Ali, pravim izborom adekvatnih kompozicija za jedan godišnji repertoar orkestra osnovne škole, možemo da zadovoljimo sve kriterijume koji nam se nameću. Po tom pitanju, u repertoaru koji sam sastavio za jedan godišnji program, situacija je sledeća:

1. Johan Sebastijan Bah - Menuet G-dur. Bah je Nemački kompozitor, najpoznatiji iz perioda baroka. Menuet je stara francuska igra u 3/4 taktu, koja je u periodu baroka bila sastavni deo barokne svite. Bahov Menuet u G-duru je jednostavan, pogodan za sviranje, a odlikuje se gracioznošću kakva je bila prisutna u elegantnoj igri tadašnjih aristokratskih salona. Inače, tema se, kao lajt motiv, provlači kroz film (koji je bio aktuelan osamdesetih godina dvadesetog veka) "Električni snovi" u interpretaciji violončela.

2. Jozef Hajdn - Tema iz simfonije sa udaraljkama. Hajdn - bečki klasičar. Tema koja će se svirati je drugi, lagani stav - andante iz simfonije br. 94, G-dur iz 1791, poznatije kao "Simfonija sa udarcem timpana" ili " Simfonija iznenađenja". Andante je u C-duru, u 2/4 taktu, sa karakterističnim podvlačenjem glavnih harmonskih funkcija. Ova simfonija je česta na repertoaru većih orkestara.

3. Wolfgang Amadeus Mozart - Menuet iz "Male noćne muzike". Mocart - bečki klasičar. Dobro poznata "Mala noćna muzika" je serenada komponovana za gudački kvintet, ali je češće izvodi gudački orkestar. Treći stav - menuet je u G-duru, u 3/4 taktu, jednostavan je za sviranje a svojom elegantnom i čistom melodijom oslikava Mocarta i epohu kada je on stvarao.

4. P. I. Čajkovski - Stara Francuska pesma. Čajkovski je kompozitor iz ruskog kasnoromantičarskog muzičkog perioda. U njegovom stvaralaštvu često je isticao melodije u narodnom duhu, dok se sa druge strane prema slobodnom letu melodijske invencije približavao i francuskoj muzičkoj kulturi. Stara francuska pesma je u g-molu u 2/4 taktu i spada u njegove "izlete" do Francuske.

5. Johann Strauss - Na lepom plavom Dunavu. Valcer "Na lepom plavom Dunavu" je jedan od najpoznatijih valcera uopšte. Njegovo izvođenje biće prikladno za sve svečanosti, a naručito za Novogodišnjuj proslavu u osnovnoj školi, kada će uz orkestarsku svirku i plesna grupa (plesni parovi) igrom obogatiti program.

6. Šestek - Oj Srbijo. Oj Srbijo je kompozicija - pesma u nacionalnom duhu, koja može biti prikladna za tradicionalno obeležavanje školske slave Sveti Sava, 27. januara. Izvođenje ove kompozicije biće u saradnji sa horom osnovne škole.

7. Isidor Bajić - Ah, kad tebe ljubit ne smem. Pesma je poznatija starijoj populaciji, a u svoje vreme pevana je na svakom koraku. Njena lirska melodija ne gubi na eleganciji i gracioznošću i kada se svira na nekom od dečijih instrumenata. Pesma je u 3/4 taktu.

8. Amilcare Ponchielli - Igra satova. Amilkare Pončeli - Italijan, stvarao je u drugoj polovini devetnaestog veka, u senci velikog Verdija. Njegova najpoznatija opera je "Đakonda", odakle je i "Igra satova". Učenicima će ova umiljata melodija biti poznata iz crtanog filma (kada nilski konji i nojevi kao balerine igraju uz ovu muziku).

9. Skot Džoplin - Zabavljač. Skot Džoplin je američki džez pijanista i kompozitor, glavni predstavnik klavirskog stila regtajma, iz kojeg je , zajedno sa bluzom, početkom dvadesetog veka proistekao džez. Zabavljač je jedna od njegovih najpoznatijih kompozicija, a izvode je najrazličitiji orkestarski sastavi. U 2/4 taktu je, u C-duru. Zabavljač je vrlo prisutna kompozicija u repertoarima džez orkestara, a može se čuti i u mnogim filmovima, od kojih je najzapaženiji film "Žaoka".